Indie
to kraj wielkości Europy, drugi na świecie pod względem liczby
ludności, w którym mówi się w stu kilkudziesięciu
językach (23 z nich to języki urzędowe) i ponad tysiącu
dialektów. Wynika to z niezwykłej różnorodności
etnicznej i kulturowej tego kraju. Podstawowy
język urzędowy to hindi, którego - biorąc pod uwagę różne
jego dialekty - używa 51% indyjskiej populacji. Kolonialną
pozostałością jest status języka angielskiego jako pomocniczego,
lecz włada nim tylko 29% mieszkańców kraju.
Języki
indyjskie dzielimy na: (1) indoeuropejskie - na północy
kraju z hindi na czele (w użyciu przez 73% indyjskiej populacji);
wywodzą się one z sanskrytu, blisko spokrewnionego z językami
słowiańskimi, między innymi z polskim; (2) drawidyjskie - w
południowej części półwyspu (24%); (3) austroazjatyckie
(5%), (4) tybetańsko-birmańskie - z północno-wschodniego
krańca kraju (0,73%); (5) izolowane - nieliczne relikty.
 |
| Fragment Rygwedy w sanskrycie. Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Rigveda_MS2097.jpg. |
Indie to
także różnorodność pisma. Hindi oraz sanskryt –
wegetujący język klasyczny – oddawane są przy pomocy zapisu
alfabetyczno-sylabicznego dewanagari: देवनागरी,
jednak osiem pośród języków urzędowych stosuje swój
własny system znaków. Wszystkie one wywodzą się z pisma
brahmi, które ma pochodzić – podobnie jak system łaciński
- z alfabetu fenickiego. Ta fascynująca wielojęzykowość Indii ma swoje skutki społeczne oraz
polityczne, takie jak na przykład tzw. wojny językowe.
73%
indyjskiej populacji używa języków indoeuropejskich, na
których czele znajduje się hindi, wywodzące się z
sanskrytu, blisko spokrewnionego z językami słowiańskimi. Zatem
język ten należy do tej samej rodziny, co polski. Nasz język
rodzimy bliższy jest swemu indyjskiemu kuzynowi niż językom
naszych zachodnich sąsiadów: Niemców, Francuzów,
Brytyjczyków, które podobnie jak polski przeszły wiele metamorfoz. Natomiast sanskryt klasyczny - bardzo zbliżony do sanskrytu wedyjskiego - i język awestyjski nie przeszły tak wielu przeobrażeń w stosunku do naszego proto-indoeuropejskiego pierwowzoru. Warto zwrócić uwagę na powiązania polskiego i sanskrytu, ich wspólne pochodzenie, a
także zbieżności gramatyczne i podobieństwo w słownictwie.
 |
| Klasyfikacja języków indoeuropejskich. Pola czerwone oznaczają języki wymarłe, białe zaś odnoszą się do niepoświadczonych proto-języków. Po lewej stronie znajdują się języki, a po prawej satemowe. Źródło tablicy, a zarazem link do większej wersji: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4f/IndoEuropeanTree.svg. |
Wśród języków indoeuropejskich rozróżniamy dwie kategorie: satemowe i kentumowe. Pierwsze to języki indosłowiańskie, a ich nazwa pochodzi od słowa satem, czyli 'sto' w języku awestyjskim. Najprościej można powiedzieć, iż w tej grupie doszło do zmiany miękkiego 'k' w 's'. Drugie z kolei to języki kentumowe, m. in. romańskie i germańskie. Ich nazwa pochodzi od łacińskiego centum/ kentum, czyli 'sto'. Poniższa mapa pokazuje zasięg języków satemowych i kentumowych. Mocno czerwony obszar oznacza teren, gdzie mogło dojść do owej satemowej transformacji.
 |
| Zasięg języków satemowych i kentumowych w okresie początków I tysiąclecia n. e. Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Centum_Satem_map.png. |
Ludzie
pytają czasem, dlaczego wybrałam studia indologiczne? Czy warto uczyć się hindi? Odpowiem tak. Podczas wizyty turystycznej lub służbowej jego
znajomość daje nam sposobność komunikowania się, kiedy nasi
interlokutorzy nie posługują się językiem angielskim. Hindi to
także język literacki i najpopularniejszy język współczesnej
kultury wysokiej. Jego znajomość pozwala nam nawiązać przyjazne
relacje podczas spotkań biznesowych w kraju i za granicą, czy po
prostu z naszymi indyjskimi współpracownikami (podwładnymi
lub przełożonymi). W myśl popularnej w ekonomii koncepcji BRICS w nadchodzących dziesięcioleciach Brazylia, Indie i Chiny obejmą światowe przewodnictwo gospodarcze. Już w tej chwili Indie szczycą się jedną z najprężniej
rozwijających się gospodarek na świecie, przez co stają się
doskonałym rynkiem dla działalności, zarówno mikro-, jak i
makro-biznesowej. Hindusi obecni są także w Polsce: na wszystkich szczeblach hierarchii korporacyjnej, jako liczni i znaczący inwestorzy, w służbie zdrowia, na uczelniach wyższych. Innym bardzo ważnym obszarem wykorzystania hindi jest dynamicznie rozwijający się rynek polskiej turystyki ukierunkowanej na Indie.
 |
| Zasięg hindi jako języka administracji i szkolnictwa. Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Hindi_belt.png. |
Często jestem też pytana, czy jest to język trudny? Niektórzy studenci z pewnością muszą przełamać opór wynikający ze stereotypów mówiących o jego skomplikowanej naturze. Ponadto na początku należy dowiedzieć się, jak prawidłowo transliterować hindi używając łacińskiego alfabetu, jaką zainstalować czcionkę w komputerze, jak używać klawiatury i w jaki sposób korzystać ze słowników on-line.
Kolejna kwestia dotyczy samodzielnej nauki hindi w domu. Na pewnym etapie z pewnością jest to możliwe. Istnieją podręczniki w języku polskim oraz angielskim, a także
słowniki English-Hindi, Hindi-English i Hindi-Hindi w wydaniu pełnym oraz kieszonkowym. Ponadto w Internecie obecne są interaktywne strony pomocne w doskonaleniu
tego języka, aplikacje dla urządzeń mobilnych, popularne słowniki stosowane on-line i do zainstalowania na
komputerze.
